Sjevernoirski sukob

Sjevernoirski sukob
Politička karta Irske.
Datum	Kasne 1960-e–1998.[1][2][3][4]
Lokacija	Sjeverna Irska; nasilje zabilježeno i u Irskoj, Engleskoj i kopnenoj Evropi
Ishod	Vojno primirje[5] Paravojske potpisale primirja Sporazum iz Belfasta Sporazum iz St Andrewsa Povlačenje britanskih snaga Razoružavanje paravojski Kampanja republikanskih disidenata
Sukobljene strane
Državne snage sigurnosti Ujedinjeno Kraljevstvo Britanske oružane snage Kraljevska policija Ulstera (RUC) Irska Irske odbrambene snage Irska policija Irske republikanske paravojske Privremena IRA (PIRA) Službena IRA (OIRA) (1969–72) Irska nacionalna oslobodilačka armija (INLA) (1974–98) Irska narodna oslobodilačka organizacija (IPLO) (1986–92) Kontinuirana IRA (CIRA) (1994–) Prava IRA (RIRA) (1997–) alsterske lojalističke paravojske alsterske dobrovoljačke snage (UVF) alsterski odbrambeni savez (UDA) Komandosi crvene ruke (RHC) alsterski otpor (UR) (1986–89) Lojalističke dobrovoljačke snage (LVF) (1996–99)
Žrtve
Britanska vojska: 705 (uključujući UOR) RUC: 301 ZSSI: 24 TA: 7 Ostala policija: 6 RAF: 4 Kraljevska mornarica: 2 Ukupno: 1.049 Irska vojska: 1 Irska policija: 9 IZS: 1 Ukupno: 11 PIRA: 291 INLA: 39 OIRA: 27 IPLO: 9 RIRA: 2 Ukupno: 368 UDA: 91 UVF: 62 RHC: 4 LVF: 3 UR: 2 Ukupno: 162
Poginulih civila: 1.841[6] (ili 1.935 uključujući bivše borce) Ukupno mrtvih: 3.532 Ukupno ranjenih: 47.500+[7] Sve žrtve: oko 50.000[8]

Sjevernoirski sukob (irski: Na Trioblóidí; engleski: The Troubles) bio je etničko-nacionalistički sukob u Sjevernoj Irskoj tokom druge polovine 20. vijeka. Smatra se gerilskim i sukobom slabog intenziteta. Nasilje je počelo u kasnim 1960-im i smatra se da se završilo sporazumom iz Belfasta 1998. Iako se sukob odvijao u Sjevernoj Irskoj, došlo je do nasilja i u Irskoj, Engleskoj i kontinentalnoj Evropi.

Sukob je primarno bio političke i nacionalističke prirode, podstaknut historijskim dešavanjima. Također je imao etničku i sektašku dimenziju, iako nije bio religijski sukob. Ključni uzrok sukoba bio je ustavni status Sjeverne Irske. Unionisti i lojalisti, koji su uglavnom protestanti i smatraju se Britancima, zalažu se za ostanak Sjeverne Irske u Ujedinjenom Kraljevstvu. Nacionalisti i republikanci, koji su uglavnom Irci katolici, zalažu se za ujedinjenje Sjeverne Irske sa Republikom Irskom.

Sukob je počeo tokom političke kampanje Sjevernoirske asocijacije za ljudska prava kako bi se završila diskriminacija unionističke, protestanske vlade i policije nad katolicima. Unionisti su se ovoj kampanji suprostavili izazivanjem nereda, što je dovelo do raspoređivanja britanskih trupa širom Sjeverne Irske u cilju zaštite katoličkog stanovništva kao i do sukoba koji će trajati 3 decenije.

Glavni učesnici u sukobu su bili republikanske i lojalističke paravojske, britanske sigurnosne snage i politički aktivisti i političari. Sigurnosne snage Republike Irske igrale su malu ulogu. U sukobu je poginulo preko 3.500 ljudi, od čega su civili 52%, pripadnici britanskih sigurnosnih snaga 32% i pripadnici paravojski 16%. Dolazilo je do sporadičnog nasilja i nakon potpisivanja sporazuma u Belfastu, uključujući i kampanju republikanaca koji se protive primirju.

1. ^ Frequently Asked Questions - The Northern Ireland Conflict, Conflict Archive on the Internet (CAIN).
2. ^ Arthur Aughey (2005). The Politics of Northern Ireland: Beyond the Belfast Agreement, London; New York: Routledge, str. 7; ISBN 9780415327886.
3. ^
   Jack Holland (1999). Hope against History: The Course of Conflict in Northern Ireland. Henry Holt & Company, str. 221; ISBN 9780805060874.
4. ^ Gordon Gillespie (2008), Historical Dictionary of the Northern Ireland Conflict, Lanham: Scarecrow Press, str. 250; ISBN 9780810855830.
5. ^ Peter Taylor (1997). Odlomak 21. Stalemate u Behind the mask: The IRA and Sinn Féin, New York: TV Books, str. 246–61. ISBN 9781575000619.
6. ^ Malcolm Sutton's Index of Deaths from the Conflict in Ireland: Status summary. Conflict Archive on the Internet (CAIN).
7. ^ Security and defence-related statistics. Conflict Archive on the Internet (CAIN).
8. ^ "History – The Troubles – Violence". BBC. Pristupljeno 28. 3. 2017.